Scoren op de wachtlijsten.

Als mens met zorgen over je kind, jezelf, je gezin of je ouders denk je, zo blijkt uit onderzoek, gemiddeld zo’n 6 maanden na voor je de stap neemt om ook echt hulp te vragen. Dat is niet makkelijk en verdient dus alle respect. Probeer het maar eens; ’Ik kan niet meer verder, ik weet het niet meer. Ik heb hulp nodig’. Dan neem je eindelijk die dappere stap. Je vertelt je pijnlijke verhaal. Je weet nog niet aan wie maar je gaat ervoor. En dan gebeurt er... niks. Je komt op de lijst. Je krijgt niks te horen, weet niet hoe lang je moet wachten, maar 3 maanden schijnt normaal te zijn, daar hebben ze namelijk normen voor. Als je pech hebt duurt het 6 maanden. Of nog langer. Op een dag word je gebeld, dan ben je aan de beurt. Dikke kans dat je situatie dan veranderd is of dat je elders al hulp hebt (je bent ook meestal op meerdere wachtlijsten gezet, niemand die het ziet nietwaar). Of nog erger; je staat op de verkeerde wachtlijst, ze kunnen je daar niet helpen. Dan kun je dus weer helemaal opnieuw beginnen. Op de volgende wachtlijst. Het tragische van wachtlijsten is ook dat je veelal na lang wachten juist veel meer problemen hebt dan bij je eerste aanmelding en jouw hulp dus ook alleen maar meer tijd en geld gaat kosten. Wachtlijsten zijn dus heel naar en ook niet eens slim.


En toch hebben we wachtlijsten. Steeds weer en steeds meer. De vraag is dan: waarom? Na 30 jaar werken in de hulpverlening denk ik te weten hoe dit komt. Ik wil mijn theorie graag delen met jullie.

Ik denk dat wachtlijsten fijn zijn voor (veel) zorgaanbieders en ook voor opdrachtgevers, zoals daar zijn gemeenten of verzekeraars. En dan dus ook voor politici. Met een wachtlijst kun je scoren.

  • Je kunt als zorgaanbieder heel makkelijk laten zien hoe belangrijk je bent, je bent echt nodig. Je bent zelfs meer nodig dan je aankan, dat is dus fijn.
  • Je kunt ook je ‘instroom’ goed managen. Je kunt gewoon rustig kijken wat je wilt, kunt moeilijke dingen voor je uitschuiven (of helemaal niet doen), in vakanties even niks en verder ook lekker plannen wat handig is.
  • Je wordt niet aangesproken, de schade is onzichtbaar en je kan er toch niks aan doen?
  • En, het belangrijkste van alles, je kunt natuurlijk ook laten zien dat je echt meer geld nodig hebt dan je nu krijgt. In de jeugdzorg is het nog makkelijker dan elders. Wie wil nou dat kinderen niet krijgen wat ze nodig hebben? Schandalig, toch?

Als nietsvermoedende burger denk je: dit kan toch niet. Als hulpverlener krijg je de instructie: je mag geen nieuwe cliënten helpen. Als politicus bij de gemeente weet je; dit is gevaarlijk voor mijn positie op mijn comfortabele pluche. Je weet eigenlijk best wel dat die wachtlijsten worden gemanipuleerd, maar ja, wat moet je? Het geld moet komen van het ‘Rijk’. De minister weet wel beter, hij stribbelt tegen. De Tweede Kamer krijgt de zielige verhalen, zij zijn de volksvertegenwoordiging. En dus: we gaan er wat aan doen. Er moet meer geld komen. En meer geld komt er. Elk jaar weer. Steeds meer. En de bestuurder van een zorginstelling denkt: dat heb ik goed gedaan.


Ik kan dat niet. Ik word er verdrietig van. Ik zie dit echt al 30 jaar gebeuren. De zorgkosten groeien hiermee tot ongekende hoogte. De zorg wordt er echt niet beter van, maar de instellingen wel. Meer geld. Meer wachtlijsten. En zo gaat dit dus. De oplossing is natuurlijk supersimpel. Stop met die wachtlijsten. Ga gewoon mensen helpen. Hou op met die budgetten voor instellingen die elk jaar hoger moeten. Reken af op geleverd werk. Niet alleen op aantallen en productie, maar vooral ook op of het beter gaat met mensen. Of ze blij worden van de hulp die ze krijgen, of ze zelf weer verder kunnen. Dan zal je zien dat er een heel andere dynamiek ontstaat. Want met wachtlijsten komen we er niet. Wachtlijsten helpen geen mensen. Die helpen instellingen. En daar moeten we dus echt mee ophouden. Als onze minister @hugodejonge hier nu eens echt doorheen durft te gaan, krijgt ie van mij een paar hele mooie nieuwe schoenen. Echte mannenschoenen.


Linda Bijl, oprichter FamilySupporters